Voor zover ik weet ben ik geen klokkenmaker, maar ik maak opvallend veel klokken tegenwoordig… Zij het meestal elektronische horloges.
De klok1, die mijn ouders bij hun huwelijk kregen van mijn grootouders, sloeg niet meer, en ook het ophalen van de ketting van het slagwerk wilde niet meer.
Het probleem was na (zeer voorzichtige)2 demontage al vlug duidelijk:
Ik weet niet hoe dit onderdeel heet (kettingrad?), maar het wiel waar de ketting overheen loopt zit verbonden met een tandwiel op dezelfde as op een manier dat het klokgewicht het tandwiel wel kan aandrijven maar dat het optrekken van het gewicht het tandwiel niet aandrijft.
Dit door middel van een soort veer / een verend plaatje. Van dat plaatje vallen de ‘armpjes’ in de ronde gaten in het tandwiel, en duwen zo het tandwiel voort. Als het gewicht wordt opgetrokken draait het kettingwiel de andere kant op en worden de armpjes uit de ronde gaten getrokken waardoor het tandwiel niet meeloopt.
Aan de kant van het uurwerk is het nog heel (Links op de foto), aan de kant van het slagwerk is 1 armpje afgebroken en het andere armpje steekt verbogen door het tandwiel heen, raakt een ander tandwiel, en blokkeert alles. (rechts op de foto)
Ik heb het resterende armpje voorzichtig teruggebogen:
Daarna de klok weer in elkaar gezet, waarbij ik gaandeweg de handige (de)montagevolgorde ontdekte. (Het bleek handig het echappement te verwijderen en pas later terug te plaatsen, waarbij het wel opnieuw gesteld moet worden…)
De foto waar deze blogpost mee begon is gemaakt door mijn vader, op die foto zit ik de kettingen terug te puzzelen. De foto is gemaakt na her-montage van de klok.
Al bij al, de klok hangt weer aan de muur en functioneert weer:
Wel zoek ik nog steeds een kettingrad, of desnoods alleen het verende onderdeel daarvan met de armpjes3.
Voetnoten:
Leave a Reply